De zoveelste versie van Jingle Bells of All I Want for Christmas beu gehoord? Stem dan af op onze 'Special Seasonal Mix' op Spotify, een selectie stemmige liederen om de koude decembermaand op te peppen.
Ook al vieren we Kerst dit jaar een beetje anders, cadeautjes zijn altijd leuk om te krijgen én te geven. De muziek van Balsam werkt in deze tijden letterlijk als een balsem op vele zielen, een ideaal cadeau dus voor onder de kerstboom. De CD Scattered Rhymes met het Frank Vaganée Trio is vanaf vandaag ook te koop aan 5 euro dankzij een grote stock-verkoop van het label. Zet het jaar alvast swingend in!
Dat de culturele nood de afgelopen maanden hoog was, merkten we aan de talrijke ontroerde reacties na het brengen van Balsam op de Zomer van Antwerpen. De pers noemde de voorstelling meermaals 'een balsem voor de ziel.' Dit najaar brengen we u extra zuurstof voor de ziel met de herneming van Balsam in Rotterdam en Heerlen.
Op 14 oktober verenigen Zefiro Torna en het hedendaagse Franse Ensemble Variances muziek uit de 14de tot de 21ste eeuwen tijdens de première van BACHC®AB in deSingel. En een maand later lanceren we u 'im glückliche Fahrt' naar een nieuwe tijd en ruimte met de langverwachte première van PAST | ORALE: BTHVN transhumanized tijdens het Lunalia-festival. Het wordt een bijzonder weerzien!
The word is out! Na enkele spannende weken mogen we aankondigen dat BALSAM, het mysterieuze kruidenlaboratorium met Laika, theater der zinnen, op Belgische bodem kan doorgaan. Op de Zomer van Antwerpen dan nog wel. Van 1 t/m 26 juli spelen we Balsam maar liefst 36 keer. Tickets zijn beperkt, dus snel zijn is de boodschap.
In augustus staan we dan weer op de planken met SLUIMER - samen met Lore Binon en Benjamin Glorieux - tijdens de Moonlight Maandagen in Ninove (intussen geannuleerd!), Bijloke Wonderland in Gent en de Anderhalvemetersessies in Leuven.
Deze bijzondere zomer inzetten doen we alvast op 21 juni met Klara on Tour. Volg ons optreden met sopraan Annelies Van Gramberen om 14u, live uitgezonden vanuit Amuz via Klara.
Net als tal van andere artiesten en ensembles zag Zefiro Torna de voorbije week verschillende concerten in het water vallen door de coronacrisis. Met pijn in het hart, maar de gezondheid van iedereen rond ons gaat voor.
Intussen werken we vanuit onze zolderkamer, living of geïmproviseerd bureau verder aan toekomstige projecten. En zorgen we iedere week voor een muzikaal antidotum. Luister naar onze playlist op Spotify. Of verras jezelf, een vriend(in) of familielid met de 'Lockdown CD-verrassingsbox'. Of krijg als stille getuige een inkijk in de ateliers van Jurgen De bruyn, Bram Bosteels en Anne-Mie van Kerkhoven.
Blijf gezond & creatief!
In januari 2020 breidt Zefiro Torna de productie Balsam uit tot een muziektheatervoorstelling die alle zintuigen bespeelt. Daarvoor werkt het voor de eerste keer samen met theatergezelschap Laika – Theater der Zinnen. Balsam wordt een visueel én fysiek prikkelend laboratorium waarin de live uitgevoerde muziek samensmelt met verrassende geuren en smaken. Terwijl de muziek suddert en bezweert, zijn de toeschouwers getuige van allerlei experimenten en chemische processen: olie stolt druppelsgewijs tot eetbare parels, melk wordt elektrisch, houtskool een zoete lekkernij. Balsems, poeders, drankjes en amuse gueules in alle geuren, kleuren en smaken worden door de performers aangereikt en gedeeld met diegene die naast je zit. In première op 31 januari 2020 in Le Channel (Calais, FR) daarna op tournee in Frankrijk, Nederland en België.
Zefiro Torna
In het liefdesgedicht ‘Le champion des Dames’ dat Martin le Franc voor Filips de Goede schreef, worden Guillaume Dufay en Gilles Binchois samen afgebeeld. Geïnspireerd op de vernieuwende Engelse stijl van Dunstable breken deze componisten met de complexe ars subtiliorstijl. In de ban van Florentijnse vrouwen, thema’s uit de oudheid en het humanisme, schrijven ze oorstrelende pareltjes en muzikale miniaturen die erg in de gading vallen bij het Bourgondische hof. Ze maken de brug van de middeleeuwen naar de vroege renaissance.
Het programma is opgevat als een drieluik: van ‘De verheerlijking van de vrouw’ - volgens een anonieme dichter idealiter als "blans, blond, tout par mesure" beschreven - over ‘Het verlies van een geliefde’, ondermeer prachtig getoonzet door Binchois in de ballade ‘Deuil Angoisseus’. En tot slot: ‘Een nieuwe lente’ en ‘joye sans fin’!
Rogier van der Weyden tentoonstelling, Leuven, Kapel Romaane Poort
Het programma ‘Les Champions des Dames’ verwijst naar het (quasi) gelijknamige, 24.000 verzen tellende gedicht van de Franse schrijver Martin le Franc, dat werd opgedragen aan de Bourgondische hertog en kunstmecenas Filips de Goede. Het werk dateert uit 1441/1442 en beschrijft grote daden van vrouwen doorheen de geschiedenis. Het schaart zich daarmee resoluut aan de zijde van het ‘zwakke geslacht’ in de zogenaamde ‘cause de femmes’.
Het programma ‘Les Champions des Dames’ is opgevat als een drieluik. In een eerste deel worden het aardse lijden en verlies uitgedrukt in allerlei vormen en gradaties. ‘Las, que feray? Ne que je devenray’ toont een troosteloze dame, verlaten door haar geliefde die ze nochtans heeft ‘amé leaulment de cuer vray’. De klaagzang ‘Lamentatio S. Matris Ecclesiae Constanipolitanae’ refereert dan weer naar een episode uit de Bourgondische geschiedenis en zou gezongen zijn op het extravagante banket dat Filips de Goude na de traumatische val van Constantinopel had opgezet te Lille, om ridders te recruteren voor een nieuwe missie. De treurende moeder staat symbool voor de stad die de val van de Byzantijnse kerk beweent. Binchois schreef het aangrijpende ‘Deuil Angoisseus’ op verzen van de Franse Christine de Pizan die voor het schrijverschap koos om in haar levensonderhoud te voorzien nadat het noodlot haar dierbaren ontnam.Ze vertaalt haar verdriet in donkere gevoelens: ‘rage demesuré’, ‘coeur doloreux, qui vit obscurement, Tenebreux corps sur le point de partir’.Gelijkaardige emoties vinden we terug bij du Fay’s ‘Ne je dors ne je ne veille, mort contre moi se resveille, je transisse de pleurer’.
In het scharnierluik wordt ingegaan op de verheerlijking van de vrouw - zowel op profane als op gesublimeerde –spirituele- wijze. Het motet ‘Mirandas parit haec urbs florentina puellas’ bezingt de charmes en schoonheid van de Florentijnse vrouwen. ‘Vergene bella’ vormt de conclusie van Petrarca’s ‘Canzoniere’.Du Fay volgt de subtiliteiten van de tekst met ondermeer overvloedige melismen op ‘stelle’ als belichaming van een sterrenbeeld, een fermate op ‘kroon’ en een improvisatorische riff op ‘liefde’.Nicolas Grenon, die werkzaam was aan de kapel van Jan Zonder Vrees, beschrijft in een eenvoudige minnestreelstijl zijn ideale vrouw als ‘blans, blond, tout par mesure, toute noblesse en fais en dis et en parleure’. ‘Par le regard de vos beaux yeux’ en ‘Quel fronte signorille in paradiso’ vertonen heerlijke liefdespennetrekken. In het chanson ‘La belle se siet’ dialogeren een jonge vrouw en haar vader: zij wil geen man of ‘god’, enkel haar gevangengenomen lief dat morgen opgehangen wordt…
Het laatste deel ademt een humane, alledaagse ongedwongen sfeer uit van een nieuwe lente en ‘joye sans fin’. Van het anonieme Vlaamse lied ‘Ope es in minnen groot ghenuecht’ naar satirische, volkse taferelen in ‘Fate d’arera’ met het verwijtende ‘ach jij oude boef’ en de reactie op slechtsprekers of roddelaars ‘ik maak er korte metten mee!’ in ‘Qui veut mesdire, si mesdie’.
Natuurlijk is er ook de onvermijdelijke overmoed in drinkliederen als ‘He compaignons, resvelons nous’, waarin negatieve gevoelens worden afgeworpen: ‘laissons dire ces fauls jalous, ne soions plus en soussy, tantost vendra le temps joly’.Die fijne tijd wordt dan ook steevast geassocieerd met het nieuwe jaar (dat toen samenviel met de lente) in ‘Ce jour de l’an voudray joye mener’ en ‘Bon jour, bon mois, bon an et bonne estraine’. Tot slot wordt er niet zonder enige melancholie afscheid genomen van al deze Bourgondische geneugten met ‘Adieu ces bons vins de Lannoys’.
Toelichting door Jurgen De bruyn (met dank aan Dra. Sofie Taes - Essay ‘Passie van de Stemmen’ Alamire Foundation)