JUST=
— recht spraak in zeven klank beelden (2017)
Zefiro Torna – ARSENAAL/LAZARUS
Door de eeuwen heen trekt de rechtspraak een lijn tussen goed en kwaad. Wetten scheppen orde in de chaos. Wie de orde naast zich neerlegt, moet verschijnen voor de geblinddoekte vrouwe Justitia. Haar oordeel heet rechtvaardigheid. De wet is de wet: ze is wars van gevoelens. Maar het tegendeel geldt voor rechtvaardigheid: die is doordrongen van emotie.
In zeven taferelen illustreert JUST= de spanning tussen beiden. Elk tafereel heeft zijn eigen hoofdrolspeler: religie, macht, moraal, de politiek, de uitgestotenen, de tijd en de kunsten. Van een battle tussen beiaarden naar scènes uit Händels Salomon naar een rapperspleidooi naar... In het kader van het Hof van Savoye, waar 400 jaar geleden de Grote Raad van Mechelen werd ondergebracht, is het publiek tegelijk een bevoorrechte getuige én oorzaak van alle kwaad.
Willy Thomas, Jurgen De bruyn concept
Sarah Eisa, LAZARUS, Freek Mariën, Tom Lanoye tekst
Willy Thomas, Jurgen De bruyn, Ruud Gielens regie
Günther Lesage, Pieter Genard, Joris Van den Brande, Koen De Graeve, Ryszek Turbiasz, Willy Thomas, Charlotte Vandermeersch, Serdi Faki, Gorges Ocloo, Prisca Agnes Nishimwe, Bob De Moor, Staf Soli e.a. spel
Charlotte Vandermeersch, Eurudike De Beul, Jonathan De Ceuster, Viermaliks, kinderstemmen van het Stedelijk Conservatorium Mechelen, e.a. zang
Martin Valcke, Händel, Hanns Eisler, e.a. muziek
Ensemble Zefiro Torna o.l.v. Jurgen De bruyn: Annelies Decock, Marrie Mooij, Thomas Luks, Dimos de Beun, Jurgen De bruyn, Kristien Ceuppens, Bert Helsen, Filip Neyens, Anneke Geerts, Piet Van Bockstal, beiaardiers van de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn, Wiet Van de Leest e.a. muziekuitvoering
Mathias Ruelle film
Karen De Wolf kostuums
Sarah Eisa dramaturgie
ARSENAAL/LAZARUS, Cultuurcentrum Mechelen techniek
In opdracht van OP.RECHT.MECHELEN. stadsfestival 2016-2018
Het Hof van Savoye is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers // Een deel van de voorstelling gaat door in openlucht - gelieve aangepaste kledij te voorzien (geen paraplu's)
Tom Lanoye, Verweerschrift van de rechter
De Standaard 12.12.2016
Theater palmt gerechtsgebouw in
Het Laatste Nieuws 19.05.2017
Avontuur voor de toeschouwer
Gazet Van Antwerpen 20.05.2017
Interview met Willy Thomas
De Standaard 22.05.2017
Meer dan 50 artiesten in Hof van Savoye
Gazet van Antwerpen 22.05.2017
JUSTitie met de billen bloot
De Morgen, recensie 25.05.2017
Lees meer
De titel van de voorstelling draagt JUST (recht) en JUSTICE (rechtvaardigheid)in hetzelfde woord. De toevoeging van het leesteken = wijst meteen op de spanning die tussen beide begrippen heerst. Recht is namelijk niet vanzelfsprekend gelijk aan rechtvaardigheid.
Bij het ene spreekt men vaak over een gevoel terwijl het andere, de wet, gevoelloos is. Dura Lex SedLex. De wet is hard, zo is de wet.
We zijn het er binnen een democratie over eens dat wetten nodig zijn om rechtvaardigheid te reglementeren. Maar om gevoelsmaterie te verbinden met regels moet je telkens opnieuw rekening houden met een veranderende samenleving. Wetten zonder draagvlak worden niet gerespecteerd. De multi-etnisch-culturele samenleving is een ware uitdaging voor de rechtsstaat.
De voorstelling speelt op locatie in het Hof van Savoye waar 400 jaar geleden de Grote Raad gevestigd werd en waar tot vandaag recht wordt gesproken. Het gebouw imponeert en heeft iets museaal. De sporen van de oude visie op rechtspraak zijn er zichtbaar in de inrichting van de rechtszalen. Rechters op een verhoogd platform en op grote afstand van het publiek. De hiërarchie wordt duidelijk onderstreept in de vorm van een theatrale setting.Als beschuldigde wordje gewezen op je nietigheid en te midden van alle pracht en praal wordt het misdrijf nog lelijker. Nieuwe rechtsgebouwen gaan op zoek naar een setting met meer empathie voor de falende mens.
RECHT SPRAAK IN ZEVEN KLANK BEELDEN
De woorden in de ondertitel staan los van elkaar en versmelten vanzelf bij het uitspreken ervan tot een samenhangende zin. Een metafoor voor de constructie van deze voorstelling die uit zestaferelen bestaat die versmelten in een zevende.Spraak, klank en beeld zullen in ieder onderdeel een belangrijke rol spelen.
Zeven taferelen.
- Wie bepaalt de wet? God of de Staat? Aan de hand van klinkende citaten halenwe een geschiedenis op van de strijd tussen beiden. Doorheen luidsprekers in de hele stad weerklinken de slogans van beide partijen in ontelbare talen. Tegelijk ontplooit zich een klankenstrijd, een battle, tussen de beiaard van Sint-Romboutskathedraal en een mobiele beiaard die we opstellen bij het Hof van Savoye. Een Babylonische machtsstrijd waar vermoedelijk nooit een eind aan komt.
- De vuisten van de macht. Elk rechtssysteem, goddelijk of rechterlijk, verliest zich in daden die weinig met God of recht te maken hebben.Van flagrante onderdrukking door middel van afschrikwekkende acties tot bedorven corruptie bij de hoeders van de wet. In een documentaire film zonder woorden tonen we een beperkt overzicht van de lelijkste kanten van de mens die macht aan zijn zijde heeft.Van boek- tot heksenverbranding, van Holocaust tot rituele onthoofding. Live muziek zal de plaats innemen voor datgene waar geen woorden voor zijn.
- Wetten of geweten? Recht in tijden van oorlog. Het Fort van Breendonk wordt gedurende de Tweede Wereldoorlog een symbool van onrecht, zowel tijdens de bezetting als na debevrijding. Eerst worden er verzetslieden (asocialen) gevangen gehouden. Wanneer de bevrijders het fort overnemen vangt Breendonk 2 aan en worden de collaborateurs er ondergebracht.Binnen de muren van het fort worden de gevangenenonmenselijk behandeld en vermoord, zowel voor als na de oorlog. Meer dan 70 jaar na het proces van Mechelen tegen de beulen van Breendonk laaien de gemoederen nog hoop op.Een redevoering over wonden die niet helen.
- Kunst-Wet/Arts-Loi. Vrijheid en de wet. ‘Entartete’ kunst en muziek zijn in onze ogen aberraties van een bruin verleden. Toch wordt voor velen op dit eigenste moment kunst herleid tot strikte kaders of zelfs helemaal verboden. Of wat doe je bijvoorbeeld als componist wanneer je beschuldigd wordt wegens het aanbrengen van gehoorschade door de muziek die je hebt gecomponeerd? Een spel van argumenten tussen advocaten (van de duivel) met het woord als wapen, procedure als struikelblok, manipulatie van de geest, een dans rond de letter van de wet.
- Wet en representatie. Over erkenning en herkenning. Outlaws. Steeds meer jongeren voelen zich buiten spel gezet, geviseerd. Zij voelen zich niet erkend.Zij herkennen zich niet in spelregels die voor de ene al wat meer gelden dan voor de andere. Ze nemen het recht in eigen handen of gaan in verzet. Binnen of buiten de wettelijke kaders. Op zoek naar een wereld waar zij hun rechtvaardigheid kunnen vieren. Waar ze van tel zijn. Waar ze bestaan.
- Rechtvaardige rechters. Het Salomonsoordeel. Hoe scherp de letter van de wet ook uitgetekend werd, het oordeel van de rechters is niet sluitend. Bewijzen zijn vaak niet afdoende dus hun conclusieszijn geen garantie op rechtvaardige verdicten. Meerdere betichtingen konden jaren later ongedaan worden gemaakt met nieuwe bewijzen. Velen zaten en zitten onterecht in de cel. In het Bijbelse verhaal van koning Salomon twistten twee vrouwen over het moederschap van hetzelfde kind. Hun zonen werdentegelijk geboren en eentje liet het leven. Onmogelijk te bewijzen van wie de zoon was die nog leefde. Salomon stelde voor het kind in twee te snijden en elke vrouw de helft te schenken. De ene vrouw vond dat een billijk voorstel, de andere niet en deed daarom afstand van het kind om het te laten leven. Daarop besliste Salomon het kind toe te wijzen aan de vrouw die zijn voorstel weigerde.
- In het scheppingsverhaal schiep God op de zevende dag de mens. Het zevende tafereel is het sluitstuk van de avond. Het publiek dat de vorige taferelen (in groepen van 50) bijwoonde als getuige wordt samengebracht in de tuin. Ze komen van de getuigenbank op de beklaagdenbank terecht.Behalve de outlaws, die zich onder het publiek mengen, worden alle andere acteurs en muzikanten deel van een gijzelnemend gerechtelijk apparaat dat ‘het systeem’ vertegenwoordigt, een soort van Big Brother. De gelauwerde schrijver en eminente maatschappijcriticus; Tom Lanoye, schrijft voor deze gelegenheid een afsluitend scheldoratorium waarbij de mens, het sluitstuk van de schepping, als bron van alle kwaad wordt veroordeeld.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)