The Mass Man
— Een tijdloos verhaal over wat ons samenbrengt en verdeelt (2022)
ZEFIRO TORNA - Muziektheater Transparant
‘Voor niets is de mens meer beducht dan voor de aanraking door iets onbekends’. Met die stelling opent Elias Canetti zijn boek Massa en Macht (1962). De Nobelprijswinnaar schreef er zijn ervaringen in neer met de massabewegingen in het begin van de 20ste eeuw en vermengt ze met indrukwekkende sociologische en antropologische inzichten. Het boek leest niet alleen als een reflectie op het verleden, het is ook een gids voor vandaag. Ook nu mobiliseren massa’s zich, groeperen zich tegen onrecht of voor een beter klimaat. Ze verzamelen zich op sociale media, bezetten het Capitool, zetten een stad in brand of vluchten. Ze komen in opstand, groeien, zoeken ontlading en vallen weer uiteen.
Regisseur Wouter Van Looy en videokunstenaar Wim Catrysse ontwikkelden een concept rond deze thema’s: in THE MASS MAN richt Catrysse zijn camera op een plaats van conflict, waar de sporen van geweld en verzet ons duizenden jaren terugvoeren. Er woedt een schijnbaar onoplosbaar ideologisch en territoriaal conflict dat tot op heden een grotesk spoor van dood en verderf zaait en het maatschappelijk weefsel steeds verder ontwricht. ‘Angst voor de onverwachte aanraking uit het donker’ wordt hier niet opgevoerd als beeldspraak maar is bittere ernst en tastbaar reëel. In de voorstelling brengen zijn beelden getuigenis van het geïnstitutionaliseerde wij-zij-denken.
Peter Verhelst schreef voor THE MASS MAN een nieuwe tekst die Canetti’s magistrale boek als klankbord heeft, maar zich vasthaakt aan de wereld van vandaag.
Solistische zanger/performers, instrumentalisten op luit, cornetto/trompet en drums, een geluidsinstallatie kunstenaar en elektronische soundscapes geven nieuwe vorm en uitdrukking aan een brede waaier van sub-genres van het middeleeuwse kruisvaarderslied. Propagandistische recruteringsliederen zoals het befaamde Palästinalied van troubadour Walther von der Vogelweide weerklinken naast Occitaanse pelgrimsliederen, lamentaties, pastorella’s en een polyfoon Ars Nova motet uit de maatschappijkritische Roman de Fauvel van componist Philippe de Vitry. Ze weerspiegelen zowel de buitenwereld als het innerlijke leven en tonen een genuanceerd beeld van een complex tijdgewricht dat getekend wordt door veranderende identiteiten en wereldbeelden.
“Mondelaers en Tembuyser vertolken deze liederen met zoveel temperament dat ze een volledig nieuw licht werpen op een repertoire dat doorgaans op een afstandelijke, zelfs wat ijle wijze vertolkt wordt … De liederen bewaren hun mediterrane, Arabische kleur, ondanks een hedendaags klankbeeld. De zangers klinken volbloedig, geaard. Tembuyser schittert naast Mondelaers … The Mass Man is een complexe voorstelling die de virtuositeit niet uit de weg gaat. Vormelijk is ze verrassend en visueel sterk.”
“Intrigerende muzikale meditatie over massa, macht en manipulatie …Transparant heeft met The mass man een podiumkunstwerk gecreëerd dat de naam oratorium verdient. De combinatie van indringende beelden, beschouwende teksten en het abstracte muzikale idioom, gevoegd bij het historisch vergezicht, spoort de toeschouwer aan tot reflectie, of eerder nog tot meditatie over de thema’s die aangesneden worden.”
Zefiro Torna
- Jon Birdsong trompet, cornetto
- Jochem Baelus klankinstallatie, electronics, uitvoerder
- Simon Segers/Casper Van De Velde drums, tromba marina
- Jurgen De bruyn muzikaal concept, luit, saz, electronics, zang
Muziektheater Transparant
- Wouter Van Looy concept en regie
- Wim Catrysse concept en video
- Elias Canetti, Peter Verhelst, Mahmoud Darwish, tekst
- Jo Thielemans klanktechniek, soundscape, synths, electronics, zang
- Els Mondelaers, Timo Tembuyser zang, spel
- Tobias Kokkelmans dramaturgisch advies
- Wim Catrysse, Peter Quasters scenografie
- Ruby Renteurs kostuums
Een productie van Muziektheater Transparant en Zefiro Torna
In coproductie met DE SINGEL, Concertgebouw Brugge en Perpodium
Met steun van Tax Shelter van de Belgische Federale Overheid en de Vlaamse Overheid
Première: Concertgebouw Brugge 11.08.2022 (MAfestival)
